Khi gặp phải chấn thương ở khớp hoặc cơ bắp, nhiều người thường tự hỏi liệu mình đang đối mặt với bong gân hay căng cơ. Mặc dù cả hai tình trạng này đều gây ra cơn đau tương tự, nhưng phương pháp điều trị và phục hồi lại rất khác nhau. Vậy làm thế nào để nhận diện đúng tình trạng của mình? Hãy cùng hitechtattoos.com tìm hiểu những thông tin bổ ích về bong gân và căng cơ trong bài viết này nhé!
Bong gân là gì?
Bong gân là một dạng chấn thương xảy ra khi các dây chằng—những dải mô nối kết các xương bị kéo căng quá mức hoặc gặp phải tổn thương. Tình trạng này thường xảy ra do các chuyển động không đúng cách hoặc khi cơ thể chịu tải trọng lớn. Bong gân là chấn thương khá phổ biến, không phân biệt lứa tuổi, nhưng đặc biệt trẻ em và thanh thiếu niên có nguy cơ cao hơn. Đáng chú ý, nam giới thường có tỷ lệ bong gân thấp hơn so với nữ giới.
Nếu không được phát hiện sớm hoặc điều trị không đúng phương pháp dễ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, làm giảm khả năng di chuyển và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Tình trạng bong gân thường xảy ra khi khớp bị dịch chuyển đột ngột, khiến khớp lệch khỏi vị trí ban đầu hoặc vượt quá giới hạn chuyển động bình thường. Thời gian hồi phục sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương.
Phân loại mức độ bong gân
Tình trạng bong gân thường được chia thành ba mức độ, mỗi mức độ có các triệu chứng và cách xử lý khác nhau:
-
Mức độ nhẹ: Dây chằng chỉ bị giãn nhẹ, với cảm giác đau thường chỉ xuất hiện khi vận động. Người bệnh có thể di chuyển mà không gặp quá nhiều khó khăn.
-
Mức độ trung bình: Dây chằng bị rách một phần, kèm theo cơn đau nhói khi di chuyển. Nếu không được chăm sóc đúng cách, thời gian hồi phục có thể kéo dài từ 7 đến 10 ngày.
-
Mức độ nặng: Đây là mức độ nghiêm trọng nhất, khi dây chằng bị rách hoàn toàn. Người bệnh sẽ cảm thấy sưng viêm và đau dữ dội, có thể kèm theo các biến chứng như gãy xương.
Các triệu chứng điển hình của bong gân
Những triệu chứng thường gặp khi bị bong gân bao gồm:
-
Cơn đau đột ngột tại khớp bị tổn thương.
-
Vùng khớp sưng và có thể xuất hiện bầm tím.
-
Khả năng vận động bị hạn chế.
-
Đau khi di chuyển khớp.
-
Có thể nghe thấy tiếng “bóp” hoặc “rắc” khi chấn thương xảy ra.
Căng cơ là gì?
Căng cơ, hay còn gọi là chuột rút cơ, xảy ra khi các sợi cơ bị kéo căng quá mức hoặc bị rách. Tình trạng này thường xuất hiện khi thực hiện hoạt động thể chất mà không khởi động đúng cách hoặc khi gắng sức quá mức.
Các triệu chứng của căng cơ bao gồm:
-
Cơn đau đột ngột trong cơ.
-
Giới hạn khả năng vận động.
-
Đau khi di chuyển cơ.
-
Có thể cảm thấy một cục cơ cứng hoặc căng.
So sánh bong gân và căng cơ
Mặc dù cả bong gân và căng cơ đều gây đau đớn và giảm khả năng vận động, nhưng chúng có những đặc điểm khác nhau rõ rệt.
Cảm giác đau
Cơn đau từ bong gân thường xuất hiện ngay lập tức và mạnh mẽ sau chấn thương, trong khi căng cơ gây ra cảm giác đau nhức dần dần, có thể xuất hiện sau một thời gian hoạt động quá sức.
Vết sưng
Bong gân thường dẫn đến tình trạng sưng và bầm tím rõ rệt hơn do tổn thương dây chằng có thể ảnh hưởng đến các mạch máu xung quanh. Ngược lại, căng cơ thường gây sưng ít hơn và không có bầm tím rõ rệt.
Vị trí chấn thương
Bong gân thường xảy ra ở các khớp như cổ tay, khuỷu tay, mắt cá chân và khớp gối. Trong khi đó, căng cơ thường xảy ra ở các cơ bắp như bắp chân, đùi hoặc lưng dưới.
Giảm khả năng vận động
Bong gân thường làm giảm khả năng vận động của khớp nhiều hơn do tổn thương và sưng ở khu vực này. Căng cơ cũng làm giảm khả năng vận động của cơ bắp, nhưng mức độ ảnh hưởng thường nhẹ hơn.
Tiếng “bốp”
Khi bị bong gân, bạn có thể nghe thấy tiếng “bốp” hoặc cảm thấy một cú sốc khi dây chằng bị rách. Điều này không thường xảy ra với căng cơ, nơi tiếng “bốp” không xuất hiện và đau nhức thường dần dần xuất hiện hơn.
Cách xử lý khi bị bong gân
Hiểu biết về cách xử lý nhanh chóng khi bị bong gân sẽ giúp hạn chế các biến chứng nguy hiểm:
Cố định khớp
Hãy sử dụng băng vải hoặc băng thun để quấn và cố định khớp bị bong gân. Phương pháp này không chỉ giúp giảm đau mà còn giảm sưng và nâng đỡ vùng khớp bị tổn thương.
Chườm lạnh
Chườm lạnh giúp làm dịu cơn đau và co mạch, từ đó giảm sưng. Nên chườm từ 4 đến 8 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 15-20 phút. Lưu ý không để túi đá ở một vị trí quá lâu để tránh gây tổn thương phần mềm.
Nâng cao vùng khớp
Kê hoặc nâng cao vùng khớp bị tổn thương giúp giảm sưng và bầm tím hiệu quả. Nếu bị chấn thương ở tay, bạn có thể sử dụng túi treo tay hoặc đặt tay trên bụng. Đối với chấn thương ở chân, việc đặt chân lên gối sẽ giúp giảm sưng và đau.
Hạn chế vận động
Tránh đặt trọng lực lên khu vực cổ tay hoặc cổ chân bị bong gân. Nếu cần di chuyển, có thể sử dụng dụng cụ hỗ trợ như nẹp hoặc đai để giảm áp lực lên khớp bị tổn thương.
Ứng dụng cho người chơi thể thao
Nếu tình trạng xảy ra do chơi thể thao, có thể xịt ethyl clorua vào vùng bị tổn thương để làm lạnh tại chỗ, giúp giảm đau nhanh chóng. Cũng có thể dùng thuốc giảm đau, kháng viêm thông thường, nhưng cần tránh aspirin vì có thể gây chảy máu.
Điều trị từ bác sĩ
Nếu tình trạng không cải thiện, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được điều trị đúng cách. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc và gợi ý các liệu pháp vật lý trị liệu phù hợp với từng giai đoạn phục hồi.
Tổng kết
Tóm lại, việc hiểu rõ về bong gân và căng cơ sẽ giúp bạn chăm sóc bản thân tốt hơn và có những biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Đừng coi nhẹ tình trạng bong gân, vì mặc dù chúng có vẻ như chỉ là chấn thương nhỏ, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, chúng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống. Hãy luôn chú trọng đến sức khỏe và tìm cách chăm sóc bản thân tốt nhất!